Abstract
<jats:p>Зерттеу әртүрлі салмақ категорияларындағы ауыр атлеттердің серпе итеру әдісінің биомеханикалық құрылымына жүктеме мөлшерінің әсерін зерттеуге бағытталған. Жұмыста әртүрлі жүктемелер кезіндегі (максимумның 70%, 80%, 90% және 100%) қозғалыстың кинематикалық және динамикалық параметрлері талданады. Зерттеу нәтижелері жүктеме мөлшеріне байланысты серпе итеру әдісінің биомеханикалық параметрлерінде айтарлықтай айырмашылықтарды анықтады. Салмақтың артуы қозғалыстың уақыт-кеңістіктік сипаттамаларында елеулі өзгерістерге әкелетіндігі анықталды: дайындық кезеңінің ұзақтығы ұлғаяды (15-20%), штанганы көтерудің тік жылдамдығы азаяды (8-12%), жансыздау сәтінде тізе және жамбас буындарындағы бұрыштар өзгереді. Ең айқын өзгерістер максималды салмақтың 90%-нан асатын жүктемелер кезінде байқалды. Әртүрлі салмақ категорияларындағы спортшылардың әдістерін салыстырмалы талдау ауыр салмақ категориясындағы атлеттердің шекті жүктемелер кезінде бұлшық ет күшін оңтайлы бөлуі мен қозғалыстың рационалды кинематикасы арқылы жоғары тұрақтылық пен тиімділік көрсететіндігін анықтады. Ал жеңіл салмақ категориясындағы спортшылар қозғалыстың жеке кезеңдерін жоғары жылдамдықпен орындаумен және бекіту дәлдігімен ерекшеленеді. Алынған нәтижелер жаттықтыру үдерісін жетілдіру үшін маңызды практикалық мәнге ие. Олар спортшының салмақ категориясы мен жарыс жүктемелерінің ерекшеліктерін ескере отырып, техникалық дайындықтың жекелендірілген бағдарламаларын әзірлеуге және дайындықтың әртүрлі кезеңдерінде серпе итеру әдісін меңгеруді оңтайландыруға мүмкіндік береді.</jats:p>